‘Ters yazıyor, yoksa disleksi mi?’

Gizem: Gülay, Lorin artık rakam ve harfleri yazmaya başladı. Büyük harfleri ve rakamları tanımışlardı. Artık yazıyorlar da. Geçen gün ödevini yaparken Lorin’e 5 yazdırıyorum, çocuk 2 gibi yazıyor! 7’ler desen yine öyle... Baktım 6’larda da problem var. Başta 5 tatlı geldi, ‘Ayy, ne tatlı yanlış yazdı’ dedim ama tekrar ettikçe içimde bir huzursuzluk oldu. Sonra baktım tüm çizgileri de yukarıdan değil, aşağıdan çekiyor... İtiraf edeyim; ‘Disleksi mi acaba’ diye panik oldum.

Gülay: Canım ya, o kadar iyi anlıyorum ki seni! Bilge de zamanında ‘b’ ile ‘d’yi sürekli karıştırırdı. Hele 6 ve 9 zaten şans eseri doğru yazılıyordu. Bu yaşlarda yazı gelişimi o kadar inişli çıkışlı ki... Ama sen ne yaptın sonra? Öğretmeniyle konuştun mu?

Gizem: Hemen ertesi gün konuştum. Sağ olsun, sakinleştirdi beni. Bu yaşlarda bu tür karıştırmaların çok normal olduğunu, motor beceriler ve yön farkındalığının zamanla oturduğunu söyledi. Yani aslında Lorin’in yaptığı şey gelişiminin bir parçasıymış. O an çok rahatladım ama sonra yine içim içimi yedi. ‘Ya bir şey kaçırıyorsam’ diye düşündüm. Oturdum, disleksiyle ilgili araştırma yaptım.

Gülay: Ah işte o ‘ya kaçırıyorsam’ düşüncesi yok mu! Anne olunca insanın iç sesi sürekli paranoyakça çalışıyor. Ama iyi ki araştırmışsın. Çünkü disleksi sadece ters yazmak değil. Görsel algı, dikkat, harf-ses eşleşmesi gibi birçok farklı beceriyi kapsıyor. Bir arkadaşımın çocuğu disleksi tanısı aldı; ailesi erken fark etti, destek aldı, şimdi gayet iyi gidiyor.

Gizem: Aynen öyle, mesele sadece harfin yönü değilmiş. Harfleri yazarken sesini tanımakta zorlanmak, okurken satır atlamak ya da duyduğunu anlamakta güçlük çekmek gibi daha karmaşık bir tabloymuş. Neyse ki Lorin şu an bunları yaşamıyor ama yine de dikkatle izliyorum.

Gülay: Senin bu gözlem halin bile başlı başına en büyük destek zaten. Farkında olmak güç verir. Belki de bizim çocuklarımızın en büyük şansı, gözlemleyen, sorgulayan annelere sahip olmaları.

Gizem: Canım benim... Hem kendimizi hem çocuklarımızı böyle konularda suçlamak yerine anlamaya ve desteklemeye odaklanmak en doğrusu. Neyin ne zaman normal olduğunu öğrenmek bile insanı rahatlatıyor.

Gülay: Ve yalnız olmadığımızı bilmek...

‘ZAMANI YÖNETMEKTE ZORLANIR, JEST VE MİMİKLERİ KOLAY ANLAYAMAYABİLİR’

Neriman Kilit, NP Feneryolu Tıp Merkezi çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı

Disleksi, yalnızca harf ya da rakamların ters yazılmasıyla sınırlı değildir. Akademik hayatta çeşitli zorluklarla kendini gösterebilir. Şu belirtiler olabilir:

◊ Zekâ düzeyi normal veya yüksek olmasına rağmen okumayı öğrenmede belirgin güçlük yaşayabilir. Ses-harf ilişkisinde zorlanır, ‘b-d’, ‘p-g’ harflerini sık sık karıştırabilir.

◊ Okurken harf veya sözcük atlama, ekleme ya da ayna görüntüsü şeklinde yazma olabilir.

◊ Yazı yazması yavaş ilerler, düzenli yazmakta zorlanır. Tahtadaki yazıyı deftere geçirmekte güçlük yaşar.

◊ Kelimeler arasında boşluk bırakmama, eksik ya da fazla harf ve hece kullanımı görülebilir.

◊ Matematik sembollerini (+, x) karıştırılabilir, saat okuma ve çarpım tablosunu ezberlemede sorun yaşayabilir.

◊ Günleri, ayları, mevsimleri sıralamakta zorlanabilir.

◊ Dikkat, konsantrasyon ve organizasyon becerilerinde problemler olabilir. Aşırı hareketlilik ve çok konuşma görülebilir.

◊ Zamanı yönetmekte, nereden başlayacağını belirlemekte zorlanır. Ödevleri planlayıp tamamlamakta güçlük çekebilir.

◊ Yön kavramlarını (sağ-sol, üst-alt) karıştırabilir.

◊ Ders çalışmaya karşı isteksizlik, sık mola verme ve yardım isteme davranışları sık görülür.

◊ Akran ilişkilerinde zorluk yaşayabilir, eleştirilere karşı aşırı tepki gösterebilir.

◊ Jest, mimik gibi sözsüz iletişimde anlama ve kullanma konusunda güçlük yaşayabilir.